Wiesław Gierłowski – Przewodniczący Światowej Rady Bursztynu
Zanim zaistniało historyczne państwo polskie już od tysiącleci przez jego obecne terytorium wiodły wszystkie najważniejsze szlaki bursztynowe. W historii Rzeczypospolitej Obojga Narodów wiek XVII zaznaczył się dyplomatycznymi karierami imponujących dzieł bursztynowego rzemiosła artystycznego, zamawianych przez monarchów w celu wzajemnego darowania rzeczy najbardziej cenionych. Dziś bursztyn jest w Polsce wszechobecny, niestety w dominującej części tylko jako skromna dekoracja, niezbyt cennej, choć modnej biżuterii. Nasza oferta eksportowa wyrobów dekorowanych bursztynem jest jeszcze mniej ambitna niż prezentacja na rynku krajowym. W katalogach zagranicznych hurtowni przedstawiana jest tuż obok sztucznej biżuterii. I może być z nich wkrótce wyparta przez podobne wyroby chińskie – nie darmo chińskie wytwórnie zakupują już tyle samo surowca bursztynowego z Sambii co my. Ale w dłuższej perspektywie ani my, ani Chińczycy za tego typu osiągnięcia nie zapiszemy w historii się równie pięknie jak bursztynnicy I Rzeczypospolitej.
Na niedawnej konferencji naukowej w Kijowie ( z udziałem Rządu i Akademii Nauk Ukrainy oraz 150 uczonych z kilku krajów) duże wrażenie wywarły na mnie refleksje dr inż. Wołodymira Indutnego, dyrektora Państwowego Centrum Gemmologicznego Ukrainy, geologa i technologa, autora obszernego podręcznika z zakresu komputerowych metod wspomagania rzeczoznawstwa kamieni szlachetnych i zabytków. Przypomnę fragment jego wypowiedzi, zamieszczonej już na portalu RynekJubilerski.pl: „Kamienie szlachetne w przyrodzie nie istnieją; występują w niej jedynie minerały, skały oraz pozostałości zwierząt i roślin w dawnych formacjach geologicznych. Dopiero w świecie homo sapiens okazało się konieczne uprzedmiotowienie pojęć myślowych co dało impuls do gradacji różnych substancji i określenia najbardziej cenionych jako kamienie szlachetne. Wytworzony przez czynniki biologiczne i klimatyczne bursztyn stał się w procesie dziejowym bodajże najważniejszym kamieniem szlachetnym Europy, rodzajem przyrodniczej inkluzji do dziejów społecznych i obyczajów kulturowych jej najbardziej rozwiniętych społeczeństw. Także dziś bursztyn zachowuje wyjątkową, transcendentną wartość, niezależną od ekonomiki. Jest symbolem międzyludzkiej wymiany wartości i ważnym instrumentem utrwalania tradycyjnej struktury powiązań międzynarodowych. Takie to refleksje skłoniły mnie do zilustrowania dzisiejszego polskiego bursztynnictwa artystycznego przykładami nie z awangardy, lecz historyzmami.
