Polski Jubiler 3(14)2001 - Aktualny numer

NUMER ARCHIWALNY

Na okładce: Jacek Byczewski, bransolety, stal, złoto

fot. J. Malinowski

W NUMERZE

Srebro i bursztyn - jak i gdzie lansować nasze możliwości

Rynek krajowy
     Wydaje się, że nasza niezwykle rozdrobniona wytwórczość nieźle sobie radzi z tym problemem na rynku krajowym. Przy ogólnym zwolnieniu tempa wzrostu gospodarcze- go polskie urzędy probiercze odnotowały w roku ubiegłym najszybszy przyrost liczby i masy cechowanych wyrobów srebrnych Ś 25,8%. Według informacji mgr Marii Magdaleny Ulaczyk, dyrektora Okręgowego Urzędu Probierczego w Warszawie, przyrost masy wyrobów w całym kraju wy- niósł 12,5 t (łącznie z okręgiem krakowskim). W roku 2000 osiągnięta została rekordowa sprzedaż ponad 60 t srebrnych wyrobów jubilerskich.
     Przeciętna masa jednostkowa cechowanych wyrobów nie- co wzrosła: z 4,9 g w roku 1999 do 5,03 g w roku 2000, ale nadal utrzymywała się na bardzo niskim poziomie, przy którym wolumen masy 60 t oznacza dostawę na rynek krajowy około 12 milionów sztuk biżuterii srebrnej (i niewielkiej ilości wyrobów korpusowych). Ponadto sprzedajemy parę milionów przedmiotów o masie do 2 g zwolnionych z obowiązku cechowania i niestety odczuwamy spory dopływ z szarej strefy. W sumie jeden rok dał liczbę wystarczającą dla poło- wy mieszkańców Polski, niezależnie od płci i wieku. Pod względem liczby to już chyba górny pułap zbytu w warunkach malejącej turystyki przyjazdowej.
     Przetwórstwo jubilerskie na rynek krajowy wciąż nie może wchłonąć znaczniejszej części produkcji srebra z naszych hut. Po odliczeniu importu gotowych wyrobów i dodatków ligur do stopów roboczych zużycie na cele jubilerskie nie przekracza 50 t czystego kruszcu, tymczasem sam legnicki KGHM sprzedaje rocznie 1100 t. Resztę trzeba eksportować w postaci surowcowej.
     Nie powiodły się próby podjęcia na szerszą skalę materiałochłonnej produkcji zastaw stołowych i naczyń srebrnych, a zamówienia na obiekty sztuki sakralnej, choć bardzo wzrosły i stały się ważnym zjawiskiem artystycznym, nie zmieni- ły proporcji ekonomicznych. Niezbędne zatem byłyby nowe zakłady przemysłowe o wyrafinowanej technologii, wymagające kapitału w skali dziś nam niedostępnej.

Eksport
     Pozostaje więc intensywnie rozwijać eksport. Taką możliwość stwarza nam połączenie obfitości srebra z równie obfitym w ostatnim dziesięcioleciu dopływem na nasz rynek surowca bursztynowego. O ile na rynku krajowym biżuteria srebrna jest dekorowana kamieniami bursztynowymi więcej niż w połowie, to w transakcjach eksportowych bursztyn panuje prawie niepodzielnie. W krajach najbogatszych, a szczególnie w Unii Europejskiej i USA, wyroby z bursztynu i biżuteria nim dekorowana są uważane za typową polską specjalność. Oceny tej nie zmienia rozpowszechnienie informacji o przewadze aktualnego zaopatrzenia polskich wytwórni w surowiec bursztynowy ze złóż rosyjskich i ukraińskich. Usilnie lansowane przez Rosjan, nieprawdziwe zresztą twierdzenie, jakoby Okręg Kalinigradzki Federacji Rosyjskiej był jedynym współczesnym źródłem bursztynu bałtyckiego, nie zmienia faktu, że opinia światowa łączy bursztyn właśnie z Polską. Zawdzięczamy to licznym publikacjom naukowym prezentującym bogactwo polskich zasobów bursztynu i na- gromadzenie najpiękniejszych odmian na kopalnych plażach w delcie Wisły i rozległym obszarze polodowcowym. Polska nauka propaguje także tradycje artystycznej wytwórczości w miastach pomorskich (szczególnie w Gdańsku) oraz współ- czesne wzornictwo i sprawność warsztatową.
     O powodzeniu ekspansji eksportowej polskich wyrobów bursztynowych w ostatniej dekadzie ubiegłego tysiąclecia za- decydowała zmiana ustroju gospodarczego kraju, skoncentrowanie większości wytwórni w jednym regionie Pomorza Gdańskiego, a przede wszystkim nastawienie właścicieli firm na przyjęcie reguł otwartej konkurencji rynkowej. Próby rynko wej nie wytrzymał państwowy "Jantar" w Sopocie z kombina tu "Polsrebro", a nadające dawniej ton spółdzielnie cepeliowskie "Bursztyny" i "Arpo" ledwo wegetują. Natomiast kilka- set eksportujących firm prywatnych rozwija się z każdym rokiem (szczególnie w rękach ludzi zupełnie młodych), a upadłości firm prywatnych z dorobkiem w dziedzinie wzornictwa i technologii można policzyć na palcach jednej ręki. Nie wymieniam ich z nazwy, by nie budzić przykrych wspomnień.
     Ważnymi czynnikami powodzenia okazały się: - zdolność do samoorganizacji zawodowej i wywierania w ten sposób wpływu na opinię publiczną i władze, a przede wszystkim osiągania celów niemożliwych do realizacji w pojedynkę; - utworzenie w centrum regionu wytwórczego doskonale wyspecjalizowanych targów międzynarodowych i wzbogacenie ich nie tylko imprezami promocyjnymi, lecz tak- że seminariami naukowymi i profesjonalnymi, konkursami gotowych wyrobów i projektów, popisami dorobku szkół artystycznych i prezentacją muzealnych kolekcji bursztynowych.

Targi międzynarodowe w Polsce
     Gdańskie targi "Amberif", od początku wspierane przez środowisko najlepszych bursztynników i autorytety nauko- we, zdobywały stopniowo zaufanie i powodzenie u wystawców i kupców z coraz dalszych stron świata. Ścisła specjalizacja i trafna lokalizacja w "światowej stolicy bursztynu" rokują trwały rozwój pod warunkiem jasnej koncepcji pro- gramowej i jej rygorystycznego przestrzegania. Ostatnie trzy edycje "Amberifu" cechował wprawdzie rozrost liczby grup asortymentowych do pełnego przekroju jubilerskiego, wraz ze złotem, diamentami i kamieniami kolorowymi, ale nadal 70% stoisk oferowało wyroby czysto bursztynowe lub srebr- ne z bursztynem. Zapewne udział bursztynu na targach w Gdańsku będzie ponownie się zwiększał i pod wpływem specyfiki zapotrzebowania ze strony kupców zagranicznych i z racji dopływu nowych wystawców (w tym zagranicznych) wyspecjalizowanych w bursztynie. Niewielka powierzchnia wystawowa w gdańskim centrum targowym (około 4000 m 2 ) sprzyja jednorodności "Amberifu". Zapowiada się, że w następnej edycji przypadającej w dniach 7-10 III 2002 r. będzie ona całkowicie zapełniona.
     Nadszedł czas, aby te targi, mające stałą i liczną klientelę z kraju i ze świata (w tym roku z 27 krajów), weszły w etap zamknięcia dostępu dla publiczności niefachowej i stania się forum czysto profesjonalnym z pełną rejestracją udziału osób, firm i instytucji współdziałających. Ranga i popularność im- prezy osiągnięta po ośmiu edycjach tylko na tym zyska.
     Czy przy obecnym potencjale wytwórczym polskiego jubilerstwa dałoby się uzupełnić "Amberif" następną imprezą równie mocno nastawioną na eksport? Być może tak, jeśli uda się znaleźć inny temat, równie atrakcyjny dla kupców ze świata, jak bursztyn ze srebrem. Byłoby natomiast ryzykowne rozbicie tego, co już osiągnęliśmy, a mianowicie utrata grona stałych klientów, przekonanych o atrakcyjności polskiej oferty bursztynowej.
     Wydaje się, że w Warszawie powstaje możliwość stworzenia efektywnej imprezy jesiennej podobnej do gdańskiej wiosny. Powstało nowoczesne Centrum Expo XXI o po- wierzchni 10 000 m 2 , nie tylko wystarczającej dla naszej branży na dziś, ale i w perspektywie lat kilkudziesięciu. Jest kilkuletnia tradycja jesiennych targów jubilerskich w stolicy. Potrzeba tylko jedności działania warszawskiego środowiska, aby uniknąć sporów i rażącej kolizji terminów.

Formy promocji
     Wzrost eksportu wyrobów jubilerskich, konieczny nie tylko dla lepszego wykorzystania zasobów surowcowych, lecz nawet dla przetrwania już istniejących zakładów przetwórczych, jest uzależniony od umiejętności zdobywania zamówień.
     W dziedzinie biżuterii ze srebra i bursztynu eksport rośnie w tempie około 10% rocznie, mimo fatalnej koniunktury cenowej, której skutki w tym roku zostały pogłębione zbyt mocnym kursem złotego. Motorem napędowym są obcoję- zyczne publikacje własne firm i Stowarzyszenia Bursztynników (11 wersji językowych), Muzeum Ziemi PAN i innych instytutów naukowych, kolejne numery "Polskiego Jubiler"l oraz atrakcyjne graficznie i tekstowo ogłoszenia w zawodowych periodykach zagranicznych, rozwój sieci przedstawicieli firm polskich w najbogatszych krajach Europy i Ameryki, bogate witryny internetowe w wersji angielskiej oraz system rekomendacji firm zagranicznych sprzedających polski bursztyn w kilkunastu krajach świata.

Targi europejskie
     Najbardziej skuteczne okazuje się połączenie powyższych środków z bezpośrednim udziałem firm wytwórczych w tar- gach zagranicznych, szczególnie jeśli wystąpienia mają charakter zbiorowy, a stoiska są zgrupowane w sektory lub wyodrębnione pawilony, oznaczone charakterystycznymi polskimi symbolami lub znakami. W takich układach korzyść promocyjną uzyskują nie tylko firmy bezpośrednio uczestniczące, lecz i ogół polskich producentów.
     Praktyka wykazała, że udział w imprezach wyspecjalizowanych, wyłącznie jubilerskich, przynosi o wiele większe efekty niż w wielobranżowych. W ocenie firm stale uczestniczących w targach zagranicznych warto zabiegać o permanentne, zbiorowe uczestnictwo w następujących imprezach europejskich, mających trwałą renomę: trzech targach włoskich w Vicenzie, niemieckiej "Inhorgencie" w Monachium, szwajcarskich targach w Bazylei oraz w paryskiej "Bijorce". Niestety na przydział stoisk z reguły trzeba czekać po parę lat. Z drugiej strony stoisko raz uzyskane może być wykorzystywane przez wiele sezonów.
     Dlatego za krok na drodze do sukcesu należy uznać przydział Stowarzyszeniu Bursztynników osobnego pawilonu na tegorocznej, wrześniowej "Bijorce" i oznaczenie go w prospektach targowych jako "Pavillon Polonais". Pawilon o po- wierzchni 54 m 2 jest usytuowany na wprost wejścia do hali, przy dogodnym i eksponowanym ciągu komunikacyjnym. W pawilonie wystąpią wspólnie polscy producenci i francuskie firmy handlowe, rekomendowane jako sprzedawcy polskich wyrobów bursztynowych.

Targi amerykańskie
     Podobny układ miał miejsce na "Jewellery Circular Keystone Show" ("JCK") w Las Vegas (Nevada, USA), który odbył się w dniach 1Ś5 VI 2001 r.
     I tu Stowarzyszenie Bursztynników firmowało swoim znakiem "Societas Succinorum in Polonia" zespół stoisk w doskonale położonym pawilonie o powierzchni 36 m 2 . W tym roku (czwartym z kolei) w Las Vegas wystąpiły firmy krajowe: Amber 8, Amber Planet, Dejwis, Drabik, Gedanensis Art i Rytosztuka, a także firma amerykańska rekomendowana jako sprzedawca polskich wyrobów Vessel International. Właścicielami wszystkich firm (także amerykańskiej) są członkowie Stowarzyszenia, które od ostatniego walnego zebrania (31 III 2001 r.) stało się Międzynarodowym Stowarzyszeniem Bursztynników w Gdańsku.

Fot. 1. Zdjęcie autora z certyfikatem "JCK".
Fot. 2. Wystawcy w Las Vegas na tle stoiska.

     Udział w "JCK Show" okazał się sukcesem handlowym, promocyjnym i organizacyjnym. Opublikowanie w czerwcowym numerze "JCK" całostronicowej informacji o jedynym stoisku z certyfikatem na bursztyn bałtycki i doskonałe położenie pawilonu na skrzyżowaniu głównych ciągów komunikacyjnych w ogromnej hali wzbudziły żywe zainteresowanie uczestników targów. Było to zainteresowanie wyłącznie ludzi interesu. Na "JCK Show" wpuszczani są wyłącznie zarejestrowani uprzednio kupcy, producenci, rzeczoznawcy, projektanci i inni specjaliści z dziedziny jubilerstwa, z ograniczeniem liczby przedstawicieli poszczególnych firm. Mimo tych ograniczeń targi prze- biegają w atmosferze ożywienia, a nawet pewnego napięcia.
     W tym roku była to już dziesiąta, jubileuszowa edycja. Warto poznać parę liczb charakteryzujących jej skalę:
- powierzchnia wynajętych stoisk: 45 788 m 2 , w tym wystawców zagranicznych - 6689 m 2 ;
- liczba wystawców: 2719, w tym zagranicznych 739;
- liczba uczestników (poza wystawcami): 19 641, w tym z zagranicy Ś 2662 (7180 firm).
     Oprócz głównej ekspozycji i pokazów w wielkim, dwukondygnacyjnym obiekcie Sands Expo & Convention Center równocześnie odbywało się kilka imprez satelickich na terenie Las Vegas. Wszystkie odnosiły się do tematyki jubilerskiej. Wśród nich za ciekawy pomysł nasi wystawcy uznali sprzedaż katalogów-wzorników przez projektantów, którzy sami nie prowadzą działalności wytwórczej. Pomysł właściwie nienowy, jeśli przypomnieć tak popularne w Polsce w okresie nowożytnym graficzne wzorniki Hansa Vredemana de Vries. Ceny wzorników nie były rażąco wysokie.
     Jak wynika z proporcji liczby amerykańskich i zagranicznych uczestników targów, nie były one nastawione na eksport, lecz raczej na zaopatrzenie własnego, potężnego rynku jubilerskiego. Dobrze się stało, że na tym rynku zdążyliśmy wyprzedzić w dziedzinie bursztynu i srebra konkurencję europejską, i to zarówno ze wschodniej, jak i zachodniej Europy. Poza nami bursztyn pojawił się jedynie na kilku stoiskach lokalnych firm amerykańskich.
     Tak więc Las Vegas upłynęło pod znakiem powodzenia, co zachęciło naszych wystawców do udziału w innych im- prezach "JCK" w Orlando na Florydzie i Nowym Jorku. Ponadstuletnia tradycja edytorska "JCK" w rozpowszechnianiu czasopism jubilerskich w skali globalnej znakomicie wpływa na frekwencję profesjonalistów na targach przez nią firmowanych. I to jest głównym atutem tych imprez.
     Wręcz przeciwne wrażenia wynieśli wystawcy, którzy wybrali się do Montrealu i Toronto na Polską Narodową Wystawę Kooperacyjną na początku maja br. Finansowana w całości przez rząd impreza okazała się zupełnym niewypałem. Nie zabłąkał się na nią ani jeden kupiec z naszej branży, choć na 50 uczestników wystawy było 10 firm jubilerskich (w tym 7 ze srebrem i bursztynem).
     Wsparcie, jakiego na wniosek Stowarzyszenia Bursztynników udziela Ministerstwo Gospodarki małym i średnim firmom biorącym udział w "Bijorce" i "JCK Show", wynoszące około 800 zł za 1 m 2 (nie więcej niż 15 000 zł na firmę), zostało dobrze zainwestowane. W Kanadzie niestety zmarnowane.

Fatal error: require() [function.require]: Failed opening required '../../config/right.inc' (include_path='.:/usr/multiphp/php5.2/usr/share/php:/home/lib/php5.2:/home/lib/php5.2/pear') in /home/users/pj/public_html/archiwum/jubiler_3-14/index.php on line 46